رش های دستباف در واقع زیرانداز هایی هستند که بافندگان ، تار و پود آن ها را با دست به هم بافته اند. البته بافت این فرش ها مطابق با نقشه هایی انجام می شود که از قبل ، با دقت و وسواس فراوان طراحی شده است. بدون اغراق بگوییم که فرش دستباف ایرانی ، از قدیمی ترین فرش های جهان محسوب می شود که به خاطر منحصر به فرد بودن طرح ها ، نوع بافت ، الیاف و غیره ، توجه درصد زیادی از جهانیان را به خود جلب کرده است.
قدیمی ترین فرش های دستباف
اگر بخواهیم از زمان پیدایش فرش دستباف صحبت کنیم، باید به قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی برگردیم. قدیمی ترین فرش های ایرانی در حال حاضر ، در بهترین موزه های کشورهای اروپایی قرار دارند و عموم مردم می توانند با مراجعه به این موزه ها ، فرش های دستباف ایرانی ببینند و به خاص بودن آن ها پی ببرند.
تاریخی ترین آن ها عبارتند از:
- فرش عصر صفوی
- فرش بهارستان
- فرش ترنج با منظره حیوانات
- فرش پازیریک
- فرش چلسی
هر کدام از این فرش های تاریخی ، تاریخچه مخصوص خود را دارند. مثلا فرش پازیریک ، فرشی دستباف مربوط به ۲۴۰۰ تا ۲۵۰۰ سال پیش می شود. گره هایی که فرش را به وجود آورده است، نزدیک به ۳۵۰۰ عدد است. اگر می خواهید متوجه خلاقیت هنرمندان دوره صفوی شوید، حتما فرش عصر صفوی را مشاهده کنید. می توان این فرش را به عنوان یکی از بهترین و زیباترین فرش های ایرانی معرفی کرد.
معرفی انواع فرش دستباف
هر نوع فرشی را می توان با توجه به عوامل مختلفی ، در دسته بندی های متعدد قرار دارد. مثلا انواع فرش دستباف بر اساس نوع الیاف ، به شکل زیر دسته بندی می شوند:
- فرش هایی که تمام ابریشم هستند. تمامی تار و چله این نوع از فرش ها را الیاف ابریشمی تشکیل داده است.
- فرش های با گل ابریشم که حاشیه نقش های آن از الیاف ابریشمی بافته شده است و قسمت های دیگر آن از الیاف پشمی خواهد بود.
- فرش های کف ابریشم که زمینه آن را با الیاف ابریشمی بافته اند و دیگر بخش های آن را الیاف پشمی تشکیل داده است.
- فرش سوف که متفاوت از دیگر فرش های دستی است، از ترکیب پود ضخیم و نازک بافته شده است. همچنین نقوش آن را الیاف پرزدار تشکیل خواهند داد.
- فرش پشمی ، فرشی است که تمامی تار و پود آن از الیاف پشمی تشکیل شده است. این فرش از نظر وزنی نسبت به فرش های دیگر سنگین تر خواهد بود.
از آن جایی که این نوع فرش ، فرش های ارزشمندی هستند و بابت بافت آن ها زحمت زیادی کشیده شده است، با قدیمی شدن از دور خارج نمی شوند. برای همین ، انواع فرش دستباف را از لحاظ میزان قدمت می توان این طور دسته بندی کرد:
- فرش های نوبافت که طی ۴ الی ۵ سال گذشته بافته شده اند.
- فرش های کهنه ، فرش هایی هستند که بافت آن ها به ۵ الی ۲۵ سال پیش بر می گردد.
- فرش های نیمه عتیقه ، فرش هایی هستند که سن آن ها با توجه به زمان بافت ، ۲۵ الی ۶۰ سال است.
- فرش های عتیقه که به آن ها فرش های آنتیک هم گفته می شود، ۶۰ تا ۲۵۰ سال پیش بافته شده اند.
طرح های ایرانی فرش دستباف
دسته بندی این نوع فرش با توجه به عوامل متعددی انجام می شود. جالب است بدانید که فرش دستباف ایرانی را از روی طرح و نقش آن هم می توان تقسیم بندی کرد که به بعضی در زیر اشاره کرده ایم:
- فرش های طرح اسلیمی
- فرش های طرح محرابی
- فرش های طرح گلدانی
- فرش های طرح شاه عباسی
- فرش های طرح هندسی
- فرش های طرح اقتباسی
- فرش های طرح گل فرنگ
- فرش های طرح شکارگاه
و طرح های دیگری که هر کدام طرفداران خاص خود را دارند و در بازار جهانی ، از فروش خوبی برخوردار هستند.
مشخصات فرش دستباف مرغوب چیست؟
در این نوع فرش ، الیاف گوناگونی در بافت آن ها به کار می رود و هر یک مشخصات ویژه ای دارند که آن فرش را از فرش های دستباف دیگر متمایز می سازد.
اگر تمایل به خرید فرش از نوع دستباف دارید، اول باید اطلاعات خود درباره این فرش را افزایش دهید تا به شناخت کامل برسید. آشنایی با مشخصات فرش مرغوب دستباف ، یکی از همین اطلاعات است که در اینجا به آن اشاره خواهیم کرد و بهتر است در زمان خرید به آن ها دقت شود.
بنابراین بد نیست بدانید که یک فرش خوب دستباف از مشخصات زیر برخوردار است:
- پرزهای آن نرم و درخشان است.
- رنگ انتهای پرز با سر آن فرقی ندارد.
- تقارن رنگ خوبی دارد.
- الکتریسیته ساکن ندارد.
- عمر و ماندگاری بالایی دارد.
و موارد مشابه دیگر.
نکات مهم در خرید فرش های دستباف
بی شک هیچ کسی تمایل به خرید فرشی نخواهد داشت که از نظر کیفیت، در سطح پایینی قرار داشته باشد. این موضوع در خرید فرش دستباف بیشتر صدق می کند چون افراد هزینه زیادی بابت خرید فرش پرداخت خواهند کرد.
اگر می خواهید از کیفیت فرش مطمئن شوید، در هنگام خرید به چند نکته توجه کنید:
- سعی کنید رنگ پرز در قسمت گره را با رنگ سر پرز فرش مقایسه کنید. اگر تفاوت رنگ وجود داشت، باید بدانید که این فرش با جوهر رنگ شده است.
- بهتر است با دستمالی خیس یا نمدار، روی فرش مورد نظر بکشید. اگر دستمال شما رنگی شد، فرش از کیفیت قابل قبولی برخوردار نیست.
- میزان نرمی و خشن بودن پرز فرش را بررسی کنید. فرش هایی که پرز خشن دارند، فرش های نامرغوبی نیستند و تنها تمیز کردن آن ها دشوارتر است.
- طرح و نقش فرش مورد نظر خود را کاملا بررسی کنید تا تقارن لازم را داشته باشد. ناتمام ماندن نقوش در بعضی قسمت های فرش، از کیفیت پایین آن خبر می دهند.
- فرش را از وسط تا بزنید. اگر لایه های آن کاملا روی هم قرار گرفتند، فرش کیفیت فوق العاده ای دارد. البته ناگفته نماند که نداشتن ابعاد استاندارد برای فرش ، عیب جدی محسوب نمی شود.
سخن پایانی
با توجه به قیمت بسیار بالای فرش های دستباف ، بسیاری از افراد ترجیح می دهند هزینه کمتری انجام دهند و فرش ماشینی تهیه کنند. اما این روز ها فرش های ماشینی نیز در کیفیت های بسیار بالایی تولید و عرضه می شوند و مشتریان می توانند از میان طیف گسترده ای از فرش ها ، فرش مورد نظر خود را انتخاب کنند.
منیع : شرکت فرش اکسیر
